Hơn 30 năm nay, số ca ung thư tinh hoàn tăng ngày càng tăng, tỉ lệ mắc cao nhất ở nam giới độ tuổi 20-40. Bệnh tiến triển thầm lặng nên nhiều trường hợp chỉ phát hiện khi đã di căn. Tuy nhiên, căn bệnh này đã được hưởng những thành quả to lớn của điều trị sinh hóa, làm thay đổi bản chất về tiên lượng bệnh, tỉ lệ khỏi hơn 95%. Vì vậy, nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng, khả năng khỏi bệnh là khá lớn, người bệnh không nên quá lo lắng.
Tìm hiểu bệnh ung thư tinh hoàn
Ung thư tinh hoàn được hình thành từ tế bào tinh hoàn. Tỉ lệ mắc bệnh chiếm 1% trong số các bệnh ung thư ở nam giới. Tuy nhiên, đây lại là loại bệnh quý ông sợ nhất, trở thành nỗi ám ảnh khó nói luôn rình rập nam giới!
Hình ảnh ung thư tinh hoàn
Ung thư tinh hoàn là gì?
Ung thư tinh hoàn là một dạng ung thư phát triển ở tinh hoàn của nam giới. Tinh hoàn là bộ phận của tuyến sinh dục nam nằm ở bìu. Nó có vai trò sản xuất và dự trữ tinh trùng, đồng thời cũng tham gia vào hệ nội tiết với vai trò sản xuất ra hormone testosterone. Ung thư tinh hoàn là sự phát triển khối u ác tính xuất phát từ một trong hai tinh hoàn.
>> Xem thêm: [Dương vật nhỏ và ngắn] Khiếm khuyết súng ống có làm nam giới tự ti?
Các giai đoạn tiến triển của ung thư tinh hoàn
Nếu chẩn đoán và điều trị ung thư tinh hoàn, bác sĩ cần xác định giai đoạn, hoặc phạm vi của bệnh để lên kế hoạch điều trị tốt nhất.
1. Giai đoạn 0 (Ung thư biểu mô tế bào): Trong giai đoạn 0, các tế bào bất thường được tìm thấy trong các ống nhỏ, nơi tế bào tinh bắt đầu phát triển. Những tế bào bất thường này có thể trở thành ung thư và lan truyền vào các mô bình thường gần đó. Giai đoạn 0 còn được gọi là carcinoma in situ (ung thư biểu mô tế bào)
2.Giai đoạn I: Trong giai đoạn I, khối u ung thư đã hình thành. Giai đoạn I được chia thành giai đoạn IA, giai đoạn IB, và giai đoạn IS :
- Giai đoạn IA - Ung thư có thể phát triển ở tinh hoàn và mào tinh hoàn và có thể lan đến lớp bên trong của màng bao quanh tinh hoàn.
- Giai đoạn IB - ung thư là ở tinh hoàn và mào tinh hoàn và đã lan rộng đến các mạch máu hay mạch bạch huyết ở tinh hoàn. Ngoài ra, khối u có thể đã lan rộng đến các lớp ngoài của màng tế bào xung quanh tinh hoàn, hoặc bìu và có thể ở trong mạch máu hoặc mạch bạch huyết tinh hoàn.
- Giai đoạn IS - Ung thư có thể xuất hiện ở bất cứ nơi nào trong tinh hoàn, dây thần kinh, hoặc bìu và các phần khác của tinh hoàn
3. Giai đoạn II: Giai đoạn II được chia thành giai đoạn IIA, giai đoạn IIB và giai đoạn IIC :
- Trong giai đoạn IIA - ung thư tinh hoàn ở bất cứ đâu trong tinh hoàn, dây thần kinh, hoặc bìu và lan đến 5 hạch bạch huyết ở bụng. Kích thước khối u nhỏ hơn 2 cm.
- Trong giai đoạn IIB - Ung thư ở bất cứ nơi nào trong tinh hoàn, dây thần kinh, hoặc bìu tụ và lan rộng đến 5 hạch bạch huyết ở bụng, ít nhất một trong số các hạch bạch huyết lớn hơn 2 cm, nhưng không có gì lớn hơn 5 cm. Hoặc đã lan đến hơn 5 hạch bạch huyết; Các hạch bạch huyết không lớn hơn 5 cm.
- Trong giai đoạn IIC - Ung thư ở bất cứ nơi nào trong tinh hoàn, dây thần kinh, hoặc bìu tụ và lan đến một hạch bạch huyết ở bụng lớn hơn 5 cm.
4. Giai đoạn III: Giai đoạn III được chia thành giai đoạn IIIA, giai đoạn IIIB, và giai đoạn IIIC
- Trong giai đoạn IIIA: khối u có thể lan đến một hoặc nhiều hạch bạch huyết ở bụng và lan sang các hạch bạch huyết xa hoặc phổi.
- Trong Giai đoạn IIIB – khối u có thể phân mảnh và lan đến một hoặc nhiều hạch bạch huyết ở bụng, hạch bạch huyết xa hoặc phổi.
- Trong Giai đoạn IIIC – khối u có thể lan đến một hoặc nhiều hạch bạch huyết ở bụng, hạch lympho xa hoặc phổi. Hoặc ung thư ở bất cứ nơi nào trong tinh hoàn, dây thần kinh, hoặc bìu và có thể lan đến một hoặc nhiều hạch bạch huyết ở bụng và không lan sang các hạch bạch huyết xa hoặc phổi nhưng đã lan ra các phần khác của cơ thể.
5. Giai đoạn IV: Khối u lan rộng và xâm chiếm sâu vào trong hệ bạch huyết và ảnh hưởng đến các cơ quan khác trong cơ thể.
Ung thư tinh hoàn không lây nhiễm và hoàn toàn có thể chữa lành. Đối với ung thư tinh hoàn đã di căn thì tỷ lệ thành công là trên 73%. Việc xác định giai đoạn tiến triển của bệnh giúp bác sĩ xây dựng được phác đồ điều trị hợp lý cho từng bệnh nhân. Tùy vào giai đoạn và mức độ di căn của ung thư mà tỷ lệ chữa lành bệnh có thể lên đến 99%. Tuy nhiên, việc chữa trị còn tùy vào loại tế bào ung thư và giai đoạn của khối u.
Nguyên nhân ung thư tinh hoàn
Hiện nay, y học vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân chính xác gây ra bệnh ung thư tinh hoàn. Tuy nhiên có một vài trường hợp có thể gia tăng nguy cơ ung thư như là những người có tinh hoàn ẩn (tình trạng tình hoàn không nằm trong bìu mà nằm trong ổ bụng, thông thường ở giai đoạn bào thai hay trong 3 tháng đầu sau khi sinh, tinh hoàn của các bé trai sẽ di chuyển từ ổ bụng xuống bìu). 80-85% những người có tinh hoàn ẩn bị ung thư tinh hoàn và 15%-20% xảy ra ở tinh hoàn đối bên.
Mặc dù các nhà khoa học không chắc chắn về những nguyên nhân cụ thể của ung thư tinh hoàn, nhưng có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh của con người. Những yếu tố nguy cơ này bao gồm:
- Tràn dịch màng tinh hoàn
- Thoát vị bẹn
- Tinh hoàn bất thường bẩm sinh: Nam giới sinh ra với bất thường của dương vật, thận hoặc tinh hoàn có nguy cơ cao hơn.
- Thoát vị hạch: Nam giới sinh ra với thoát vị ở vùng háng có nguy cơ cao hơn những người khác.
- Lịch sử gia đình: nam giới có họ hàng hoặc bố - mắc bệnh về tinh hoàn thì có nhiều khả năng mắc bệnh hơn so với những người đàn ông khác.
- Biến chứng của bệnh Quai bị: Đây là một biến chứng hiếm gặp của quai bị, trong đó một hoặc cả hai tinh hoàn bị viêm. Biến chứng đau đớn này cũng có thể làm giảm sức khỏe sinh sản của nam giới hoặc phát triển ung thư tinh hoàn sau này.
- Chủng tộc: Bệnh phổ biến hơn ở nam giới da trắng, so với nam giới gốc châu Phi hoặc châu Á. Mức cao nhất được tìm thấy ở Scandinavia, Đức và New Zealand.
Các bác sĩ cho rằng: Ung thư tinh hoàn xảy ra khi các tế bào khỏe mạnh bên trong tinh hoàn phân chia và phát triển bất thường. Thông thường, những tế bào tinh hoàn tăng trưởng và phân chia có trật tự, nhưng đôi khi có một số tế bào phát triển bất thường, làm cho sự tăng sinh này vượt ngoài tầm kiểm soát, gọi là tế bào ung thư. Những tế bào ung thư này tiếp tục phân chia ngay cả khi không cần thêm tế bào mới. Tế bào ung thư tích tụ lại thành khối u ác tính trong tinh hoàn. Hầu hết các ca ung thư tinh hoàn đều có khối u bắt nguồn từ tế bào mầm, tức là tế bào ở trong tinh hoàn sản xuất ra tinh trùng chưa trưởng thành.
Dấu hiệu của bệnh ung thư tinh hoàn
Dưới đây là những dấu hiệu báo động về ung thư tinh hoàn, trong số đó nhiều trường hợp dấu hiệu rất dễ tưởng là vô hại hoặc nhầm lẫn với các bệnh thông thường khác:
Giai đoạn đầu
Người bệnh có thể gặp 1 số triệu chứng đau một bên hoặc cả hai bên có thể kèm theo có triệu chứng sưng hoặc không sưng. Khi sờ vào tinh hoàn, người bệnh cảm giác có khối u hình thành, bìu nặng. Một vài trường hợp khác khi ở giai đoạn đầu gần như không có dấu hiệu bất thường, rất khó để phát hiện cho tới khi bệnh chuyển biến sang giai đoạn nặng.
Vì thế, việc duy trì thói quen khám nam khoa định kỳ có vai trò quan trọng để tầm soát các bệnh ung thư nguy hiểm.
>> Xem thêm: Nổi hạch ở lông mu: Nam giới cảnh báo một số bệnh lý nguy hiểm!
Giai đoạn giữa, cuối
Trong khi các dấu hiệu ung thư tinh hoàn ở giai đoạn đầu khi mắc bệnh này vẫn còn mờ nhạt, dễ nhầm lẫn với các căn bệnh khác thì ở giai đoạn 2, giai đoạn 3 và cuối. Ung thư tinh hoàn giai đoạn cuối triệu chứng bệnh rõ ràng hơn nên bệnh nhân thường đi khám ở giai đoạn này. Ngoài đau, sưng và gặp các bất thường ở “cậu nhỏ” thì người bệnh có thể có cảm giác đau bụng bất thường, tràn dịch ở bìu, khối u ở tinh hoàn ngày càng to.
Sự tích tụ của các chất lỏng trong màng xung quanh tinh hoàn
Xuất hiện khối u không đau hoặc sưng ở hai tinh hoàn. Khi phát hiện sớm, khối u tinh hoàn có thể giống như kích thước một hạt đậu nhưng nó có thể phát triển lớn hơn rất nhiều. Nếu có biểu hiện cục, sưng, cứng, hoặc đau tinh hoàn đều có thể là dấu hiệu của ung thư tinh hoàn. Vậy bạn nên đi khám sớm nếu có triệu chứng nêu trên.
Một "nốt mụn" nhỏ như hạt đậu
Đó có thể là một khối u. Nếu bạn tìm thấy một "hạt đậu" kỳ lạ bỗng dưng xuất hiện, hãy đi tầm soát ngay vì 4% các khối nhỏ trông chỉ như nốt mụn ấy là ung thư tinh hoàn. Ngoài ra, bạn cũng cần tầm soát khi phát hiện những vết sưng nhỏ.
Cảm thấy nặng một bên bìu
Việc một tinh hoàn lớn hơn hoặc thấp hơn bên kia không có gì bất thường nếu bẩm sinh bạn đã thế. Nhưng nếu bạn đã trưởng thành và sự khác biệt đó bất ngờ xảy ra, bạn có thể cảm thấy một bên bìu nặng hơn bên kia, hãy đi kiểm tra cho chắc vì việc xét nghiệm rất đơn giản.
Đau nhói ở tinh hoàn hoặc bìu
Cơn đau nhói không rõ nguyên nhân là triệu chứng đầu tiên mà 1/5 bệnh nhân ung thư tinh hoàn gặp phải.
Thay đổi hình dạng hoặc kết cấu
Bạn nên kiểm tra cơ thể mình thường xuyên và nếu một ngày hình dạng của 1 trong 2 bìu, hoặc cả 2, có vẻ gì "kỳ kỳ", bạn nên đến gặp bác sĩ.
Đau lưng, bụng dưới, cổ…
Ung thư tinh hoàn có thể di căn đến các tuyến bạch huyết và gây ra cơn đau lưng, đau âm ỉ bụng dưới, một cục u gồ lên ở cổ hay cảm giác khó nuốt.
Ho, khó thở không rõ nguyên nhân
Phổi là một trong những nơi mà ung thư tinh hoàn có nguy cơ cao di căn đến và gây các triệu chứng tưởng không liên quan ở đường hô hấp. Ngoài ra, đây còn là triệu chứng của ung thư ngực, cổ họng, phổi….
Phình hoặc căng, đau vú: "Vòng 1" bỗng dưng to lên
Bất ngờ phát triển ngực không bao giờ là điều bình thường ở nam giới. Ung thư có thể khiến quá trình sản xuất nội tiết tố ở tinh hoàn bị rối loạn.
Ngoài ra, người bệnh còn thấy xuất hiện một số dấu hiệu khác như:
- Cảm thấy khối u ở tinh hoàn.
- Bị sưng đau tinh hoàn..
- Đau âm ỉ vùng bụng hay bẹn.
- Tụ dịch trong bìu.
Những người có nguy cơ mắc bệnh ung thư tinh hoàn
Có rất nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ ung thư tinh hoàn, bao gồm:
- Tinh hoàn ẩn: những người bị tinh hoàn ẩn, dù đã phẫu thuật và điều trị tinh hoàn ẩn cũng có nguy cơ ung thư cao hơn.
- Bất thường phát triển tinh hoàn: ví dụ như hội chứng Klinefelter.
- Gia đình có người bệnh ung thư tinh hoàn.
- Tuổi tác.
- Chủng tộc: nam giới da trắng có nguy cơ cao hơn người da đen.
Ung thư tinh hoàn có di truyền không?
Các bác sĩ chuyên khoa nam học cho biết: Ung thư tinh hoàn cũng có tính di truyền như một số bệnh khác. Một bé trai nếu có bố bị ung thư tinh hoàn thì sau này lớn lên, nguy cơ bị bệnh sẽ cao hơn gấp 4 lần so với các bạn cùng trang lứa.
Các xét nghiệm chẩn đoán ung thư tinh hoàn
Sau khi khám sức khỏe tổng thể, để phát hiện ung thư tinh hoàn, bên cạnh các triệu chứng lâm sàng, bác sĩ có thể yêu cầu bạn cần thực hiện thêm một số xét nghiệm trước khi đưa ra chẩn đoán và phương pháp điều trị cuối cùng. Các xét nghiệm chẩn đoán bạn cần thực hiện là:
- Xét nghiệm máu: giúp phát hiện hàm lượng các chất có ở mức cao hơn bình thường khi có hiện tượng ung thư. Nếu các mức alpha-fetoprotein (AFP), gonadotrophin (HCG) của người (HCG) và lactate dehydrogenase (LDH) cao hơn bình thường, có thể là dấu hiệu của khối u tinh hoàn
- Siêu âm: Siêu âm bìu có thể tiết lộ sự hiện diện và kích thước của khối u. Bác sĩ cũng có thể xác định được tính chất của bất kỳ khối u nào.
- Sinh thiết: Một mẫu mô nhỏ được lấy từ vùng đích trong tinh hoàn và được kiểm tra xem khối u đó có ác tính (ung thư) hay lành tính (không ung thư) hay không.
- Xác định di căn: Nếu bác sĩ chẩn đoán ung thư tinh hoàn, điều quan trọng là xác định mức độ di căn của nó. Để tìm ra vùng di căn ung thư, bác sĩ có thể yêu cầu chụp MRI ( chụp cộng hưởng y học), chụp CT (chụp cắt lớp vi tính) và chụp X quang.
Các phương pháp điều trị ung thư tinh hoàn
Điều trị ung thư tinh hoàn có tỷ lệ thành công khoảng 95% - nói cách khác, 95% các bệnh nhân được điều trị sẽ hồi phục hoàn toàn. Bệnh nhân sớm được chẩn đoán và điều trị tiên lượng tốt hơn.
Phác đồ điều trị có thể bao gồm phẫu thuật, xạ trị, hóa trị hoặc kết hợp.
Phẫu thuật: Phẫu thuật cắt bỏ niệu đạo thường là phương pháp điều trị đầu tiên. Tinh hoàn được phẫu thuật cắt bỏ để ngăn không cho khối u lan ra. Nếu được chẩn đoán và điều trị trong Giai đoạn I, phẫu thuật có thể là điều trị duy nhất cần thiết. Nếu người đàn ông đó vẫn còn một quả tinh hoàn sau khi phẫu thuật, cuộc sống tình dục và cơ hội sinh sản sẽ không bị ảnh hưởng.
- Liệu pháp thay thế hormone: Cơ thể sẽ ngừng sản xuất testosterone nếu người đàn ông không có tinh hoàn. Testosterone là một hoóc môn nam có liên quan đến ham muốn tình dục và duy trì sự cương cứng. Liệu pháp thay thế testosterone liên quan đến việc cung cấp cho bệnh nhân testosterone. Liệu pháp thay thế testosterone giúp duy trì chức năng tình dục và chức năng cương dương.
- Phẫu thuật hạch bạch huyết: Nếu ung thư đã đến các hạch bạch huyết, sẽ cần phải được phẫu thuật cắt bỏ. Điều này thường liên quan đến các hạch bạch huyết ở bụng và ngực. Đôi khi phẫu thuật hạch lympho có thể dẫn đến vô sinh.
- Xạ trị: sử dụng các chùm tia X năng lượng cao hoặc các hạt (bức xạ) để tiêu diệt các tế bào ung thư. Xạ trị bằng cách làm hỏng ADN bên trong tế bào khối u, phá hủy khả năng sinh sản của chúng. Bệnh nhân bị ung thư tinh hoàn tuyến tiền liệt thường sẽ áp dụng phương pháp xạ trị cũng như phẫu thuật. Xạ trị được sử dụng để ngăn ngừa tái phát ung thư. Bệnh nhân ung thư đã lan tới hạch lympho cần được xạ trị.
- Hóa trị: Hoá trị liệu là việc sử dụng hóa chất (thuốc) để điều trị bệnh - cụ thể hơn, nó thường đề cập đến việc tiêu hủy các tế bào ung thư. Thuốc kháng độc tố ngăn ngừa tế bào ung thư không phân chia và phát triển. Hóa trị thường được dùng cho những bệnh nhân di căn- ung thư đã lan đến các bộ phận khác của cơ thể. Hoá trị liệu cũng được sử dụng để ngăn ngừa tái phát ung thư - để ngăn chặn ung thư trở lại.
Phòng ngừa ung thư tinh hoàn
Nếu bạn kiểm tra thường xuyên các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh, bạn có nhiều khả năng là một trong số 95% bệnh nhân ung thư tinh hoàn hồi phục hoàn toàn sau phẫu thuật.
- Học cách và tự thực hiện kiểm tra tinh hoàn 2 lần/tháng.
- Thời gian tốt nhất để kiểm tra là khi được thư giãn, thường là sau khi tắm vòi sen hoặc bồn tắm ấm.
- Nhẹ nhàng giữ bìu của bạn trong lòng bàn tay. Đứng trước gương và tìm kiếm bất kỳ dấu hiệu sưng bất thường trên da bìu.
- Cảm nhận kích cỡ và trọng lượng của tinh hoàn.
- Với ngón tay và ngón tay cái của bạn bấm xung quanh và có thể tiếp nhận cho bất kỳ cục u hoặc phồng lên bất thường.
- Mỗi lần bạn kiểm tra hãy chú ý để phát hiện bất kỳ những dấu hiệu tăng đáng kể trong kích thước hoặc trọng lượng của tinh hoàn.
- Cảm nhận từng tinh hoàn. Đặt chỉ số và ngón giữa ở dưới tinh hoàn trong khi ngón tay cái của bạn ở trên cùng. Nhẹ nhàng cuộn tinh hoàn giữa ngón cái và ngón tay - nó nên trơn, hình oval, và phần chắc; Không có khối u hoặc sưng.
- Phẫu thuật ung thư tinh hoàn sẽ không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của bạn. Tuy nhiên nếu bạn có thắc mắc, hãy hỏi bác sĩ xem bạn có cần dự trữ tinh trùng cho tương lai hay không.
- Hỏi về các nhóm hỗ trợ tinh thần và theo dõi bệnh theo yêu cầu của bác sĩ.
Cách tự “khám” dương vật- Phát hiện ung thư tinh hoàn
Để phòng tránh căn bệnh này, nam giới có thể tự kiểm tra tinh hoàn của mình hàng ngày như:
- Đứng trước gương kiểm tra có dấu hiệu sưng ở vùng tinh hoàn hay không.
- Kiểm tra tinh hoàn bằng hai tay, ngón giữa ở dưới và ngón cái ở trên tinh hoàn.
- Nắn nhẹ nhàng hai bên tinh hoàn, nhưng bạn không cần quá lo lắng nếu thấy tinh hoàn hai bên không đều nhau vì đó là bình thường.
- Kiểm tra mào tinh hoàn, đây là một ống mềm nằm phía sau tinh hoàn có nhiệm vụ chứa tinh trùng
- Vị trí phổ biến nhất của u tinh hoàn là phía hai bên, cũng có thể ở phía trước.
Nam giới có thể kiểm tra bất cứ lúc nào cảm thấy thuận lợi, đơn giản nhất là kiểm tra sau mỗi lần tắm. Nếu phát hiện điều gì bất thường nên đến bệnh viện chuyên khoa để khám phát hiện sớm ung thư, tránh để bệnh quá muộn. Điều này rất có ý nghĩa vì đây là bệnh ung thư có thể chữa khỏi ở giai đoạn sớm.
Ung thư tinh hoàn có thể khả năng điều trị thành công, ngay cả khi ung thư đã lan ra ngoài tinh hoàn. Tùy thuộc vào loại và giai đoạn của ung thư, bạn có thể nhận được một trong một số phương pháp điều trị, hoặc một sự kết hợp nhiều phương pháp. Các phương pháp chẩn đoán và liệu pháp điều trị ung thư tinh hoàn có hiệu quả đến mức độ nào thì việc phòng ngừa, phát hiện sớm bệnh vẫn được các bác sĩ cho rằng nó đóng một vai trò quan trọng.
Nguồn tham khảo:
ung thư tinh hoàn sống được bao lâu
ung thư tinh hoàn có chữa được không
ung thư tinh hoàn có chết không
ung thư tinh hoàn sống được bao lâu
khám ung thư tinh hoàn ở đâu
chi phí điều trị ung thư tinh hoàn
ung thư tinh hoàn di căn có chữa được không
u tinh hoàn lành tính
